[Efastus]

Kitabın Özeti : Yöneticiler ve yönetici adayları için, akademik seviyede hazırlanmış mükemmel bir yönetim el kitabı.
1-Yönetimle
ilgili yüzyıllara uzanan bir bilgi birikimin varlığı, bu varlığı
kullanırken gerekli olan yetenek, yeryüzünde pek çok insanın
yöneticilik yaparak geçimini sağlaması, yönetimin hem bilim ve sanat,
hem de bir meslek olduğunu ortaya koyuyor.
İnsanlar vardır, bilgiye
sahiptirler; fakat beceremezler. İnsanlar vardır, becerirler, fakat
bilgileri noksandır. İdeal olanı hem bilmek hem de becermektir.

Siz de bilgi ve becerilerinizi yoklayın. Noksan olan birşeyler mi var? Mutlaka tamamlamalısınız.
Yönetici misiniz?… Öyleyse kim olduğunuzu ve öneminizi bilin!
Siz,
yönettiğiniz kimselerin beynisiniz. Onun bütün unsurları size bağlıdır.
Sizde meydana gelebilecek bir arıza, sistemi felce uğratabilir. Bu
nedenle kim olduğunuzu ve öneminizi unutmadan görevinizi yerine
getirmelisiniz.
Bir yönetici sosyal bilimlere vakıf olmalıdır. Çünkü sosyal bilimlerin yönetime kaydadeğer katkıları vardır.
Psikolojiden
ferdi, sosyolojiden grup, tarihten tecrübe, antropolojiden kültür,
ekonomiden büyüme, ekolojiden uyum felsefeden ise kural bakış açılarını
alan yönetimin, bunlardan yoksun kaldığı zaman hareket edemeyecek kadar
dar bir alana sıkışacağı açıktır.
Buradan çıkan mesaj şudur:
Yönetmeye talip olan, merdivenin basamaklarını tırmanmak istiyorsa,
bütün sosyal bilimlerden genel manada haberdar olmak ve gerektiğinde
onlara da müracaat etmek zorundadır.
2-Yönetim geçici ve anlık
değildir. Bir yerde başlayıp bir yerde bitmez ve hep devam eder.
Birbirini tamamlayan faaliyetler ve davranışlar dizisidir.
Fonksiyonlarıyla yaşar.
İnsanlar ve örgütler var oldukça, yönetim de
var olacaktır. Yönetim, insanlar ve örgütlerle birlikte yaşamaya devam
eder. Çünkü o, fonksiyonları ölçüsünde bir süreçtir.
Yönetim fonksiyonları da ihmal edilmemelidir.
Yönetimin fonksiyonları şunlardır:
Planlama,
örgütleme, yön verme, koordinasyon, kontrol, karar verme, motivasyon,
yenilik yapma. Yönetimin fonksiyonları ihmale gelmez.
Bir örgütün
daha verimli ve etkin hale getirilememesi yönetimle ilgili bir
meseledir. Yönetici örgütü verimli hale getirmek için mevcut
kaynaklarla en fazla ürünü elde etmesini bilmelidir.
Bir örgütün üç
temel kaynağı vardır. Fiziki kaynaklar, mali kaynaklar ve insan
kaynakları. Bu üç kaynağın da verimlilik üzerinde etkileri vardır.
Yönetici bu üç kaynağı en iyi şekilde kullanabilmelidir ki verimliliği
en üst düzeyde elde etsin.
3-Liderlik, yönetimin başarısı için
gerekli bir unsurdur. Liderlikle buluşamayan bir yöneticilik, başarıyı
simgeleyen madalyonu çok zor kazanır. Liderlik bağı, kişiler üzerinde
güç sahibi olmayı değil onları etkilemeyi hatırlatır.
Hiç kimse piyon olarak doğmaz. Her insanda liderlik potansiyeli vardır.
Önemli olan bu potansiyeli ortaya çıkarmak, işlemek ve kullanılacak duruma getirmektedir.
‘Yöneteceğim’
diyorsanız. ‘Liderim’ de diyebilmelisiniz. Çünkü yöneticiler aynı
zamanda liderin niteliklerine sahip olur ve onların yaptıklarını
yapabilirse, ilerlemeye devam ederler.
4- Lider yönetici fiziki ve kişilik özellikleri yönüyle izleyicilerden farklıdır.
Üzerinde en çok durulan özellikler şunlardır:
Yaş,
boy, cinsiyet, yakışıklılık, güzellik, olgunluk, başkalarına güven
verme, kendine güven duyma, güzel konuşma, samimiyet, doğruluk, zeka,
bilgi, kişiler arası ilişki kurma yeteneği, ileriyi görebilme,
inisiyatif sahibi olma, hissi olgunluk, kararlılık, açıksözlülük,
dürüstlük… Lider yönetici yetiştirirken, bu özelliklere yönettiği
insanlardan daha fazla sahip olur.
Üretken olan Lider yöneticinin özellikleri şunlardır:
a-Direktifçi:
Yetkindir ve kişilik gücüne sahiptir, sert ama adildir.
Hareketlendirici ve zorlayıcıdır, kararları kendisi verir.
Elemanlarıyla mesafelidir. Ödüllendirir. Göreve yönelik davranır.
Çatışmaları doğrudan kendisi göğüsler.
b-İşbirlikçi: Grup kabulünü
ister. Danışmacıdır. Destekleyicidir. Ekip oluşturucudur. Kararlarda
mutabakat sağlar. Elemanlarıyla yakındır. Grup başarısına katılarak
kontrol eder. çatışmalar çözülürken görüşler birleştirilir. Hedeflere
ulaşmak için işbirliği arar.
c-Arkadaşça: Eşitlik taraftarıdır,
meslektaşlarının kabulüne önem verir. Birleştiricidir. Liderliği
paylaşmadan yanadır. Etkili kararları kabul eder. Karşılıklı saygıdan
yanadır. Ekip başarısı için kişisel sorumluluk ister. Çatışmaları
üretken tartışmalarla çözmek ister.
Çalışacak saha, yeteneğine uygun
olduktan sonra, lider yönetici tahammülü sayesinde karşısına çıkan
bütün engelleri bertaraf eder ve başarılı olur. Lider yönetici
dayanıklı, engel ve zorlukların kıymetini bilen, cesur kişidir.
Yöneticinin dikkat etmesi gereken unsurlar vardır. Bunlara dikkati ölçüsünde yöneticiliği hem devam eder hem de başarılı olur.
a-Yönetici kendi üstleriyle uyum içinde çalışmayı bilmelidir.
b-Yönetici meslektaşlarıyla uyum içinde çalışmayı bilmelidir.
c-Yönetici
astlarıyla da uyum içinde olmalıdır. Çünkü yönetici astlarla iş
görüşür. Yöneticinin başarısı onların bekleneni vermesine bağlıdır.
d-Yönetici,
yapılan işi en az kendi astları kadar iyi bilmelidir ki işlerde meydana
gelen alışkanlıkların düzeltilmesinde etkili olabilsin.
e-Yönetici
kendini aşabilen insan olmalıdır. Problemler yöneticiden
kaynaklanmamalıdır. Yönetici otoritesini iyi kullanmalıdır. Ancak
otorite sahibi olmak başarılı olmak için yeterli değildir.
5-Etkili
lider, yönetici, hoşlanmasa bile, otoriteyi örgütsel hayatın bir
gerçeği olarak kabul eder. Kendisi astlarına karşı adil kullandığı
gibi, amirlerinin de adil kullanmasını bekler. Hele hele gerekmediği
halde, otoriteyi atıl bırakmaz. Fakat otoritenin de arkasına gizlenmez.
Otorite, yöneticinin kullanabileceği en etkili silahlardan biridir.
Otoritenizi kullanın! Gücünüzü küçümsemeyin ve onu üretken kılın.
Güç, başkalarını etkilemede yetersizdir. Gücünüzle birleştiremediğiniz bir otorite yetersiz kalabilir.
Gücün temelleri şunlardır:
Uzmanlık gücü, kanuni güç, ödüllendirme gücü, cezalandırma gücü, zorlayıcı güç, kişilik gücü, ilgi yoluyla güç v.b.
6-Yönetici
örgüt içindeki grupların farkında olmalı ve gruplardaki kişilerin
ilişkilerine vakıf olmalı böyle bir yönetici adeta grubunun bir üyesi
gibi düşünebilir. Ve bu da grubun yönetimi hususunda ona büyük
avantajlar sağlar. Grup liderini etkileyebilen yönetici grubun örgütün
amaçlarının gerçekleşmesi için yapılan faaliyetlerin bir parçası haline
getirebilir.
7-Ehliyetli bir lider yönetici astlarını teşvik
etmesini bilmelidir. İnsanlar genellikle fizyolojik ve psikolojik
ihtiyaçları giderilerek başarılı olma, güç kazanma, bağlanma, inanç,
tutum ve isteklerin desteklenerek teşvik edilebilirler. Astlarını
teşvik eden yönetici onları motive etmiş sayılır.
8-Örgüt
içerisindeki grupların ya da fertlerin münasebetleri bazen çatışmalara
dönüşebilir. Bunları önlemek ve olmaması için çareler aramak
yöneticinin vazifeleri arasındadır.
Bugün artık çatışmaların bir
örgüt için kaçınılmaz olduğu bilinmektedir. Bu durumda önemli olan bu
çatışmaların nasıl yönetileceğidir.
Çatışmaları etkili bir biçimde çözmek istiyorsanız şunlara dikkat etmeniz gerekir:
a-Çatışma gerçeğini kabul edin.
b-Çatışmanın kaynağını belirleyin.
c-Diğerleriyle konuyu tartışın.
d-Tartışmak amacıyla toplantı yapın.
e-Uzlaşmak için fikir birliği sağlayın.
f-Yardımlaşma isteyin.
Çatışmalar zararlı bir noktaya varmadıkça örgütünüz mutlu bir aile görüntüsü verir.
9-Lider yönetici amaçlara göre yönetmeyi gerçekleştirebilmelidir.
Amaçlara
göre yönetim, yetki ve sorumlulukları güçlendiren, birey ve örgüt
amaçlarını birbirine yaklaştıran ve ekip çalışması oluşturan bir
süreçtir. Bu sürecin dört safhası vardır:
1-Amaçların belirlenmesi,
2-Faaliyetlerin planlanması,
3-Özkontrol,
4-Değerleme.
10-Lider
bir yönetici olmak için gereken unsurlardan biri de konuşma sanatını
iyi bilmektir. Lider yönetici kalpler güzel konuşmasıyla girebilir. Bu
nedenle konuşma tarzı fevkalade önemlidir.
Konuşmanın dikkat edilmesi gereken altı önemli öğesi vardır:
a-Ses hacmi: Konuşurken sesiniz rahatça duyulabilmelidir.
b-Hız: Gerektiği yerde hızlı, yavaş veya coşkulu konuşma ayarlanabilir.
c-Ses perdesi: Gerektiği yerde sesin alçaltılması veya yükseltilmesinin ayarlanmasıdır.
d-Kalite: Sesin kendine has durumudur. Ses aygıtları, fiziksel durumlar ve duygusallık, ses kalitesini etkiler.
e-Tonlama
ve telaffuz: Tonlama, çıkarılan seslerin yapısını, kalınlığını ve
inceliğini anlatır. Kelimelerin gerçek şekilleriyle seslendirilmesi iyi
bir telaffuzun varlığına bağlıdır.
f-Lehçe ve tarz: Konuşmanın dil kurallarına en uygun lehçe ile yapılması konuşmanın başarısına büyük katkıda bulunur.
11-Lider yönetici fertlerin bilinmeyen yönlerini (ferdin de farkında olmadığı yönlerini) açığa çıkarmasına yardımcı olur.
Lider yönetici için olaylara bakış açısı iki şekilde olmalıdır:
a-Olaylara farklı boyutlardan bakabilmek.
b-Olaylara bir bütün olarak bakabilmek.
Lider
yönetici kendinden ve başkasından azami derecede istifade eden kişidir.
Bunu yapabilmesi için de kendisini ve elemanlarını çeşitli açılardan
tutarlı bir şekilde tanımasına bağlıdır. Bir yönetici bilmeli ki
herkesin yedek kuvvetleri vardır. Etkili dürtüler olmadan, bu yedek
kuvvetlerin cepheye sürülmesi pek mümkün değildir.
12-Lider
yönetici, olumlu eleştirilere duyarlı olmalı ve gerektiğinde
görüşlerini değiştirmeyi bilmelidir. Lider yönetici bilir ki, insanın
kendisi, hatalarının tamamının farkına varamayabilir. Bu yüzden
kulaklarını başkalarına çevirmelidir. Gelebilecek eleştirileri
dinlemeli, tarafsız bir muhakemeyle değerlendirmeli ve doğru hususlarda
mutlaka dikkatli davranmaya ve hatayı yeniden tekrarlamamaya
çalışmalıdır.
13-Lider yönetici astlarının performansını objektif
bir şekilde değerlendirmelidir. Bunu da aşağıdaki konuları düşünerek
yapabilir: Ücret artışları, ikramiyeler, eğitim, disiplin, terfiler.
Performans değerlendirmesi, esasında dikkate alınabilecek ölçüler üç ana başlık altında toplanabilir:
a-Kişisel nitelik, çalışma ve iç tutumuna ilişkin ölçüler.
b-Kişiliğe ilişkin ölçüler,
c-Potansiyele ilişkin ölçüler.
14-Lider
yönetici gerektiğinde yetki ve sorumluluklarını astlarına devretmesini
bilmelidir. Bu, örgütün başarısını arttıran bir unsurdur. Lider
yöneticinin mutlaka yapması gereken sorumlulukları vardır. Bunlar:
a-Uygun yetki ve sorumluluklar, görevi en iyi şekilde yerine getirecek olan en yetkili astlara verilir.
b-Lider yönetici, görev verdiği elemana yetki ve sorumlulukta verir.
c-Lider yönetici, astlarına daima verdiği görevden sorumlu tutar.
d-Lider yönetici görevlerin bir kısmını astlarına vermiş olsa bile kendi üst yöneticisine karşı tüm sorumluluğu üstlenir.
e-Lider yönetici kendisine yüklenen bir sorumluluğu elinden geldiğince yerine getirmeye çalışan bir astını asla cezalandırmaz.
f-Etki ve yeteneklerini ancak yetki verme sanatı yoluyla geliştire-bileceğine bilir.
15-Lider
yönetici gerektiği zaman vazifelerin yerine getirilmesi için yüksek
performanslı ekipler kurmalıdır. Bu ekipleri kurarken dikkat etmesi
gereken özellikler vardır. Bunlar:
a-Ekibin her üyesi ekip hakkında bir sahiplik ve kontrol duygusu taşımalıdır.
b-Ekip üyeleri arasında karşılıklı mutabakata dayalı anlaşma olmalıdır.
c-Ekip faydalı çatışmalara açık ve yenilikçi fikirleri geliştirmeye müsait olmalıdır.
d-Ekipte etkili bir haberleşme sağlanmalıdır.
e-Örgüt
üst yönetimi, ekibe rahat hareket edebilmesi için yetki vermeli, ekip
üyeleri de kendi üyelerine yetki ve destek vermelidir.
16-Lider
yönetici okuma ihtiyacı duyan bir kişidir. Çünkü lider yönetici bilir
ki okumayan insanın dünyası tektir; okuyan insanın önüne de hergün yeni
dünyalar açılır. Lider yönetici okuduğu kitaplardan en iyi şekilde
istifade etmelidir. Bunun yolları da Şunlardır:
a-Amaç belirlenmelidir.
b-Okunacak şey isabetli tespit edilmeli ve yönetici gereksiz bilgilerle oyalanmamalıdır.
c-İyi bir okuma ortamı sağlanmalıdır.
d-Dikkatini sadece okuduğuna yöneltmelidir.
e-Önemli bilgileri not etmelidir.
f-Öğrendiklerini unutmamalıdır.
Okuma
gerçekleştirilirken üç husus aynı anda gerçekleştirilmeli ki beklenen
fayda temin edilmiş olsun. Bunlar: Okumak, öğrenmek ve unutmamaktır.
17-Lider
yönetici herhangi bir başarısızlık durumunda ‘Keşke!’ yerine ‘Gelecek
sefere’ diyen kişidir. Çünkü ‘keşke!’ kaybolan ümitleri ‘Gelecek
sefere’ ise yeni ümitleri sembolize eder. Lider yönetici ise ümidini
yitirmeyen kişidir ve lider yönetici aynı zamanda hatalarından ders
alan ve onları tekrarlamayan kişidir. Tekrarlanmayan hatalar fayda
sağlar. Tekrarlanan hatalar ise öldürücüdür.
18-Lider yönetici,
zamanını iyi ayarlayan kişidir. Zamanı denetlemenin yolu, insanın
kendisini denetlemesinden geçer. Zaman kaynağını harcayan şeyin kendisi
olduğunu bildikten sonra, harcamayı fazla yapan odak noktayı tespit
etmiş demektir. Artık kendisini denetlemekle zamanı denetleyecektir.
Fakat
pratik gösteriyor ki, pek çok yönetici zaman konusunu ihmal etmektedir.
Sırf zamanı kötü kullandığı için faaliyetlerinden olumsuz sonuçlar alan
yöneticiler bahaneyi hep başka kaynaklarda aramaktadırlar.
Bütün
mesele, yöneticinin önce kendisini tutarlı olarak yönetmesine bağlıdır.
Kendinizi yönetmezseniz, başkalarını da yönetemezsiniz. Kendi
zamanınızı denetleyemezseniz, başkalarının zamanlarını asla.
19-Yetenekli
bir yönetici, bir lider yönetici konuşmaktan çok dinleyen kişidir.
Dinlemek, asıl problemlerin su yüzüne çıkmasına neden olur ve yönetici
insanlarla geçinebilmek ve aynı anda da amaçlara hizmet edebilmek için
atması gereken adımları iyi ayarlayabilir. İnsanlarla geçinebilmek ve
onları üzmeden, darıltmadan yer değişiklikleri yapabilmek için
yöneticinin yapması gereken önemli unsurlar vardır. Bunlar:
a-Takdir edin ve övün.
b-Hataları doğrudan değil de, vasıtalar kullanarak gösterin.
c-Başkalarının gururlarını koruyun.
d-İnsanları başarıya sevk edin.
e-Onlara değer verin.
f-Yanlışların kolayca düzelebileceğini gösterin.
g-Yaptırmak istediğiniz işi sevdirin.
20-Yönetici
liderin yöneticilik becerisine en fazla kriz anlarında ihtiyaç duyulur.
Çünkü kriz acil durumu ifade eder. Çözülmesi gereken bir veya birden
çok problem, örgüt hayatını tehlikeye sokar ve kısa süre içinde
çözülmeleri gerekirse, bir krize girilmiş demektir.
Herhangi bir
kriz anında yönetici, önce durumun niteliğini ve boyutlarını belirlemek
zorundadır. Zamanında ve yerinde sorular sormak, genellikle problemin
çözümünde kilit rol oynar. Bir kriz anında aşağıdaki gibi sorular
sormak mümkündür:
a-Durumun kritiklik seviyesi nedir?
b-Olabilecek en kötü şey nedir?
c-Bu karmaşanın ana etkeni nedir?
d-Alternatif çözüm yolları nelerdir?
e-En fazla kimin moralinin bozulma ihtimali var?
f-İlgili kişilerin en çok suçlayacağı kişi kim olacaktır?
g-Durumdan yararlanmaya kalkacak kişiler var mıdır?
h-Herşey bittikten sonra hangi gruplar birbirine güvensizlik duyabilir?
Krizlerin meydana getirdiği olumsuz etkilerin giderilip, örgütü tekrar harekete geçirmenin üç ana kuralı vardır:
a-Verimli çalışmayı engelleyen engelleri ortadan kaldırmak.
b-Örgütün hedeflerini yeniden ve eskisinden daha güçlü olarak belirlemek.
c-Kriz boyunca yapılan başarılı çalışmaları değerlendirmek ve gerekirse ödüllendirme yoluna gitmek.
21-Bir yöneticinin daima hatırlaması gereken ve gerekirse çerçeveletmesi lazım olan veciz sözler şunlardır:
*Kişisel olarak farkedilme arzusu taşımalı ve bunu kazanmak için çalışmalısınız.
*Talihsizlikleri, cesaretsizliği, reddedilmeyi ve hayal kırıklıklarını yenme isteğine sahip olmalısınız.
*Sabırsız zorlamalarla lider yönetici olamazsınız. Hazırlık ve tecrübe çok önemlidir.
*Görev başarınızın çok çalışma hevesinize bağlı olduğunu unutmamalısınız. Alın teri, ilhamdan önce gelir.
*Yetenekli
astlarınızın ya da rakiplerinizin varlığını tehlike gibi
düşünmemelisiniz. Tam tersine, lider bir yönetici ancak güçlü astlar,
yetenekli yardımcılar vasıtasıyla başarıya ulaşır.
*Liderlik ettiğiniz kişilere, karşılık beklemeden fedakarlıkta bulunabilmelisiniz.
*Tabii davranmalı ve mevkinizin sahte gururuna kapılmamalısınız.
*Hatalarınız
olabileceği gerçeğini kabul etmeli ve başarılı olabilmek için her gün
bir önceki günden daha fazla çalışmanız gerektiğini bilmelisiniz.
*Astlarınızın arasında morali, dürüstlüğü, adaleti sözlerinizle değil, davranışlarınızla yerleştirmelisiniz.
*Astlarınızın amaçsız kalmasına izin vermemelisiniz.
*Astlarınıza, kendilerinden neler beklediğinizi öğretmelisiniz.
*Gücünüzü asla kötüyü kullanmamalısınız. Sıkıntılı anlarda önce astlarınızı düşünmelisiniz.
*Astlarınız arasında sağlıklı bir rekabet ortamı oluşturmalı, ama bunun yıkıcı bir hal almasına izin vermemelisiniz.
*Bencil ilişkilere girmemeli ve astlarınızdan yararlanmaya kalkmamalısınız.
*Moral ve disiplinden yoksun olmak, örgütünüze gelebilecek en bulaşıcı hastalıktır.
*Anlamadığınız konularda asla karar vermemelisiniz. Karar vermede cesaretin kılavuzu sağduyudur.
*Temiz ve mümkün mertebe güzel giyinmelisiniz.
*Ününüz size bağlıdır. İnsanlardan, insanların sizden övgüyle bahsedecekleri biçimde bahsedin.
*Kendi hareket ve ilginizi gerektiren sorumlulukları asla başkalarına yüklememelisiniz.
*Çevrenizde, yetki verirken kendinizi rahat hissedebileceğiniz astlar olmalıdır.
*Herhangi bir asta, onun için değeri olmayan bir ödül asla vermemelisiniz.
*Yaklaşılabilir olmalısınız.
*Herkesin sizinle aynı fikirde olmasını beklememelisiniz.
*Hiç kimseyi küçümsemeyiniz.
*Geleceğinizi, geçmişin gücü üzerine kurunuz.
*Kendinizi aşırı ciddiye almayınız; hatalarınızı göremeyebilirsiniz.
*Yanlış soru sorarsanız, daima yanlış cevap alırsınız.
*Astlarınızın çalışmalarına ilham kaynağı olmalısınız.
*Arkadan gelirseniz, asla lider bir yönetici olamazsınız.
*Meşgul gibi görünmekle, çalışmayı birbirinden ayırabilmelisiniz.
*Şansa asla güvenmemelisiniz.
Sonuç
olarak etkili bir örgüt yönetimi, baştan buyana işaret edildiği gibi,
örgütün insani yönünün en verimli bir şekilde yönetilmesine bağlıdır.
Yöneticilerin veya yönetici olmak isteyenlerin bu gerçeği hiçbir zaman
unutmamaları ve yönetimle ilgili elde edebildikleri diğer kaynakları da
sabırla incelemeleri, kendi menfaatlerinedir.